Missiehuis Vrijland

Ik heb gewerkt in Missiehuis Vrijland van 1998-2004. Missiehuis Vrijland maakt(e) deel uit van de congregatie van Mill Hill, een kloostercongregatie die opereert vanuit haar hoofdvestiging in Engeland. In Missiehuis Vrijland worden voormalige missionarissen verzorgd. Extra zorg kreeg een deel in 'mijn periode' in de huiskamer.

Het was toen een kleinschalige, huiselijke omgeving waar gemotiveerde medewerkers in de zorg, keuken, huishouding en administratie hard werkten. Het was ook een veilige werkomgeving. De personeelsvereniging was actief en bijna ieder deed graag mee met allerlei activiteiten. Een huiskrant versterkte de band en hierin deden medewerkers en ex-missionarissen verslag. Missiehuis Vrijland bleek echter de laatste van zijn soort. Verzakelijking en commercie traden begin 21e eeuw in wat grote gevolgen had voor de sfeer en samenwerking in huis.

Ook termen als Bench Marketing, productstrategie en marketing traden op de voorgrond. De zorgverzekering drukte een steeds zwaardere stempel op de (particuliere) verzorging. Het eenvoudige zeil in de directeurskamer maakte plaats voor een rood tapijt en duur schilderij. Kleinschaligheid en huiselijkheid verschrompelden onder commercie, PR en rechtlijnigheid. Medewerkers werden angstig en de paters kropen inéén als de directrice in de eetzaal verscheen. Diensten werden gecentraliseerd met andere huizen w.o. de keuken en administratie. Het hoofd keuken werd vernederd doordat de directeur het eten ging rondbrengen. Vrijerijen met o.m. Insula Dei liepen uiteindelijk stuk op van alles nog wat.

Het was triest om te zien dat o.m. een door de chef goed ingerichte administratie stuk ging. De commercialisering (in de ouderenzorg) doet nu al sedert 20 jaar haar invloed gelden. Ik kan me uit 'mijn tijd' geen open dagen herinneren. Nu vinden die wel plaats: wellicht mede om de publieke opinie positief te beïnvloeden gezien de ingrijpende veranderingen. Zo vond op 9 juni 2024 de Open Kloosterdag plaats bij de Kloostercongregatie van Mill Hill in Oosterbeek, zoals aangekondigd in De Gelderlander d.d. 8 juni 2004.

Uitnodigend, maar ook wrang, want het mede op giften drijvende complex krimpt al sedert 2004 in, wat vooral in de hand gewerkt door vooral de afname van het aantal missionarissen, die werken op Rooms-katholieke grondslag: missiewerk en oprichting van scholen e.d. voor mensen in nood. Uit het artikel "Goed nieuws voor de paters van Mill Hill: Vilente neemt de zorg over na het faillissement van Warm Hart," in De Gelderlander d.d. 18-06-2024 blijkt dat 11 voormalige missionarissen die extra zorg nodig hebben verder worden behandeld in villa Zilverheuvel door Vilente.

Zilverheuvel maakt deel uit van het Mill Hill complex op de Johannahoeve. 24 kunnen zich ondanks hun hoge leeftijd nog heel goed redden en verblijven in appartementencomplex St. Jozefhuis, aldus De Gelderlander d.d. 8 juni 2024. Dit betreft luxe zorg – de paters van Mill Hill betalen een hoge bijdrage (maken deel uit van een congregatie die mede op giften drijf). Hoe ziet de toekomst er uit van het grote complex?

In tegenstelling tot wat het artikel in De Gelderlander d.d. 8 juni 2024 beweert is de nieuwe directeur niet de eerste lekendirecteur bij Mill Hill. Er zijn er al meerdere geweest. Het lijkt er wel op dat de nieuwe directeur ook bestuurswerk van de regio-overste overneemt. Alles dreigt te verdwijnen. De nieuwe directeur die sedert 2024 is aangesteld heeft als taak de definitieve ontmanteling van de kloosterorde in Oosterbeek in banen te geleiden.

De Amsteleveense projectontwikkelaar Lunee Vastgoed – sedert 2021 eigenaar van het complex Missiehuis Vrijland- wil het carré- vorm pand in 2025 (grotendeels) slopen, om hier huur en koopappartementen te installeren: dit worden dan zeer waarschijnlijk luxe voorzieningen voor ouderen die goed in de slappe was zitten in een bosrijke omgeving met veel natuur. De eerste poging van Warm Hart Zorghuizen is op een faillissement uitgelopen.

Het streven van Lunee Vastgoed wordt door de nieuwe directeur uitgelegd als het klooster weer aan de samenleving teruggeven in de geest van de dienstbaarheid van de missionarissen aan de samenleving. Een in mijn ogen bedenkelijke gedachten gang. Echte barmhartigheid is niet meeliften met de commercialisering in de ouderenzorg waar veel ouderen de dupe van zijn, maar het huis inrichten voor de echte noodlijdenden w.o. woningzoekers en ouderen (met o.m. één of meerdere ziekten, vereenzaming met ook dementie en depressieve klachten).

De luxe particuliere zorg strookt mijn inziens ook niet geheel met Mill Hill-missionarissen die zijn geïnspireerd door het leven van Christ zelf. Ze willen het woord dat in hem leefde zichtbaar maken in hun eigen leven. Door samen te leven en te werken met armen en verdrukten hopen zij een steentje bij te dragen aan een leefbare wereld voor alle mensen.

Verder maak ik me zorgen over het nog resterende erfgoed. Het oude koetshuis is inmiddels afgebroken. Maar wat gebeurd er met de oude begraafplaats van de Mill Hill congregatie? Het is me verder ook niet duidelijk wat er op termijn met het St. Jozefhuis zal gebeuren.

Tijden veranderen. Ik kijk wel met enige weemoed terug op mijn werkperiode op Missiehuis Vrijland waar ik mijn best heb gedaan iedereen naar vermogen zo goed mogelijk te helpen. Het was de enige werkgever waar ik het echt naar mijn zin had, tot de verzakelijking intrad. Toen kon ik me niet meer vinden in de cultuur, de motivatie daalde. Tijd om weg te gaan.

Voor het personeel dat er momenteel (nog) werkt, wens ik een plezierige werktijd toe. Het is voor iedereen wel zinvol om na te denken over het verdwijnen van kleinschalige zorg, de waarde van huiselijkheid en of de moderne ontwikkelingen een vloek of een zegen is.

Ronald Wilfred Jansen, Hoogeveen

Voormalige inwoner van Arnhem 1987-2007 en medewerker Missiehuis Vrijland 1998-2004.

Lees het volledige artikel bij Ronald Wilfred Jansen.